U ne tako daleko je prošlosti bilo je uobičajeno, posebno u seoskim sredinama u našoj zemlji, da se ljudi uglavnom leče u kućnim uslovima. Neretko su u te svrhe korišćene i molitve, ali i druge vrste narodnih lekova. Među njima se posebno izdvajaju bajanje i vračanje, što je obično bila svojstveno jednoj ili dvema starijim ženama u selu. Upravo one bi bile pozivane kada se u nekoj kući neko razboli.

U periodu turske vlasti na području Republike Srbije narodni lekovi su bili obilato primenjivani.

Međutim, kako je teklo oslobođenje teritorije Srbije od turske vlasti, tako su se ljudi okretali nekim drugim, obično evropskim vrednostima. Možda i najznačajnija tendencija u tom smislu bila je vezana za dovođenje ljudi koji su se školovali za lekare. Tako je bilo ne samo u Jagodini, nego i u većem delu Srbije.

Zvanični podaci pokazuju da je priručnu apoteku u Srbiji prvi osnovao 1813. godine jedan Grk, po imenu Anton Delini. Podaci pokazuju da je on došao iz Zemuna u Beograd, te da je bio angažovan u tadašnjem garnizonu turske vojske.

Zvanično Prva priručna apoteka u Srbiji koja je bila namenjena civilnom stanovništvu, osnovana je od strane Vita Romita, Italijana koji je bio školovani lekar i koji je vodio poreklo iz grada Livorna. Zapravo je on bio angažovan kao lični lekar tadašnjeg beogradskog vezira. Na toj poziciji ja ovaj italijanski lekar radio sve do 1823. godine, posle čega postaje lekar srpskog knjaza Miloša Obrenovića.

Upravo on je zaslužan za razvoj zdravstvene kulture u Jagodini, jer postoji dokument u kome je navedeno da je lekar Vito Romito zajedno sa apotekarom Petrom došao u Jagodinu. Tačnije, on je trebalo da stigne u Kragujevac, koji je u tom periodu bio prestonica Kneževine Srbije, a tom prilikom je prošao i kroz Jagodinu.

Sve do 30 - ih godina 19. veka su priručne apoteke funkcionisale prilično neorganizovano. Zapravo one nisu bile kontrolisane, sve dok knez Miloš Obrenović nije doneo određene mere i zakone, koji su imali za cilj da se pooštri kontrola lekova u slobodnom prometu, što je bilo svojstveno priručnim apotekama koje su do tog doba postojale.

Apoteka kakvom je mi danas znamo je prvi put otvorena od strane brata knjaza Miloša Obrenovića, Jevrema Obrenovića i to 1826. godine u Šapcu.

Treba imati na umu i to da u to vreme na teritoriji Kneževine Srbije nisu postojali odgovarajući zakonski akti, koji bi regulisali rad apoteka. Isto tako nisu postojali ni zakonski akti koji su se odnosili na zaštitu stanovništva u pogledu zdravlja.

U skladu sa Sretenjskim ustavom, koji je donet 15. februara 1835. godine, donet je i Ukaz o sastavu Državnog saveta i kneževog kabineta i dužnosti ministra. Upravo taj ukaz se smatra vrlo značajnim, jer je doprineo da dođe do uvođenja zvaničnih mera koje se odnose i na zdravstvo.

Značajno je i to što je bilo određeno konkretnim ukazom da moraju biti uvedene škole za apotekare, zatim škole za hirurge i škole za babice, kao i škole za marvene lekare, odnosno veterinare.

Dve godine kasnije knez Miloš Obrenović donosi uredbu koja se odnosi na kontrolu vezano za prodaju lekova.

Postavljanje okružnih fizikusa, odnosno lekara zaduženih za određeni okrug, dogodilo se 1839. godine. Predlog za to je izneo doktor Karl Pacek, koji je bio načelnik saniteta. Zato ministarstvo, odnosno popečiteljstvo unutrašnjih dela donosi ukaz o postavljenju okružnih lekara kako u Beogradu, tako isto i u Jagodini, Šapcu i Čačku, te u Užicu i Smederevu.

Doktor Karlo Beloni bio je zvanično prvi fizikus Jagodine, odnosno Jagodinskog okruga, koji je na to mesto postavljen 1839. godine.

Zanimljivo je pomenuti da se jasno može zaključiti da se obaveze koje je imao fizikus, odnosno lekar u velikoj meri razlikuju od obaveza koje su imali apotekari.

A što se tiče apoteka u tom gradu, prvi put je Avgust Kozjak, inače iz Šida 1846. želeo da otvori apoteku u Jagodini, koja bi bila prva u varoši. Međutim, on je naišao na određene finansijske probleme, pa je od te ideje odustao.

S obzirom na to da je i doktor Josif Pančić u jednom trenutku bio fizikus, odnosno lekar u Jagodini, on je tadašnjim nadležnim službama uputio informaciju o potrebi otvaranja apoteke u tom gradu, odnosno uputio je zvaničan zahtev u vezi sa time. Razlog za to je našao u činjenici da je u to vreme Jagodina bila među vodećim varošima na području zemlje, tako da je uz školovanog lekara svakako trebalo da ima i školovanog apotekara.

Polovinom 19. veka, tačnije 1851. godine je Đorđe Krstić, inače poreklom iz Rume, a koji je prethodno čak magistrirao farmaciju, dobio zvaničnu dozvolu od srpskog kralja Aleksandra Karađorđevića da u Jagodini otvori svoju apoteku. Godinu dana kasnije je apoteka Đorđa Krstića počela sa radom.

Gotovo dve decenije kasnije, 1871. godine je Đorđe Krstić svoju apoteku prodao magistru Antoniju Šohaju. Njegova apoteka u Jagodini je funkcionisala u narednih nekoliko godina, tačnije do trenutka kada je vlasnik mobilisan, jer izbija Srpsko-turski rat. U tom periodu apoteka kratko nije radila, ali je kasnije nastavila sa radom i to sve do 1890. godine, kada je vlasnik preminuo.

Godine 1921. studije završava Miloje, sin Antonija Šolaje, koji tada počinje ponovo da vodi apoteku. U pitanju je apoteka „ Sveti duh “, koja je sve do 30 - ih godina prošlog veka bila jedina apoteka u Jagodini.

Gustav Reznerović je 1932. godine u Jagodini otvorio apoteku i nazvao je apoteka „Svetog Nikole“.

Interesantno je pomenuti da je Zakon o uređenju sanitetske struke i o očuvanju narodnog zdravlja donet upravo 1932. godine i važio je za celu teritoriju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Neposredno pre toga su doneti i drugi zakoni, koji su se odnosili na regulaciju zdravstvene zaštite. U pitanju su zakonski akti koji su poznati kao Novo sanitetsko zakonodavstvo.

Po završetku Srpsko - turskog rata su obe apoteke koje su postojale do tog doba u Jagodini bile konfiskovane, tako da dobijaju naziv Prva narodna apoteka, što je zapravo apoteka Antonija Šolaja i Druga narodna apoteka, što je naziv za apoteku koja je bila u vlasništvu Gustava Reznerovića.

Ne treba zaboraviti podatak da je u periodu kada je Srbijom vladao knez Miloš Obrenović došlo i do otvaranja mnogobrojnih privremenih bolnica. Nažalost, sama činjenica da u to vreme nije bilo baš mnogo lekara koji su propisno školovani, ali ni dovoljno finansijskih sredstava, dovela je do toga da mnoge privremene bolnice nisu dugo opstale.

Zato je knez Miloš, u saradnji sa Praviteljstvujuščim sovjetom zvanično predložio Skupštini 1837. godine predlog da bude usvojen školski i bolnički fond.

Iako u početku školski i bolnički fond funkcionišu kao jedna institucija i tako sve do 1841. godine, tada dolazi do njihovog razdvajanja. Tom prilikom je i zvanično doneta odluka da bolnički fond treba da bude formiran u svakom okrugu i da se bavi osnivanjem bolnice u njemu.

U narednih nekoliko decenija 19 - og veka dolazi do otvaranja okružnih bolnica u većem delu Srbije.

Iako postoji izveštaj doktora Mladena Jankovića, koji je 1860. godine bio postavljen na mesto jagodinskog fizikusa, odnosno lekara nadležnog za ceo srez, može da se primeti da u to vreme Jagodina još uvek nije imala bolnicu. Mada samo šest godina kasnije počinju pripreme za njeno otvaranje.

Preciznije, 1866. godine su izvršene sve pripremne radnje za otvaranje okružne bolnice u Jagodini, što je i učinjeno već sledeće godine, a u vreme kada je doktor Milosav Pavlović bio glavni fizikus čitavog Jagodinskog sreza.